Ιστορία της Παλαιόχωρας

Ιστορία της Παλαιόχωρας

Η κωμόπολη της Παλαιόχωρας δεν υπήρχε στην αρχαία Ελληνική ιστορία. Η χερσόνησος στην οποία είναι χτισμένη, βρισκόταν τα αρχαία χρόνια κάτω από το νερό, και μόνο το υψηλότερο σημείο της – όπου και βρίσκονται σήμερα τα ερείπια του Ενετικού κάστρου – προεξείχε σαν ένα μικρό νησί πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ένας μεγάλος σεισμός έκανε όλη την δυτική πλευρά της Κρήτης να ανέβει μέσα από τη θάλασσα, και η χερσόνησος της Παλαιόχωρας αναδύθηκε από τα βάθη της, δικαιώνοντας έτσι το ψευδώνυμό της κωμόπολης “Η Νύφη του Λιβυκού Πελάγους”.

Αυτό που υπήρχε στην περιοχή στα αρχαία Ελληνικά χρόνια, όμως, ήταν μια μικρή πόλη που ονομαζόταν Καλαμύδη, η οποία βρισκόταν σε μικρή απόσταση βόρεια της σημερινής Παλαιόχωρας. Δεν γνωρίζουμε πολλά για την αρχαία αυτή πόλη, αλλά πιθανότατα ήταν το επίνειο της αρχαίας Κανδάνου, που άκμασε κατά τη Δωρική και τη Ρωμαϊκή περίοδο, μαζί με τις γειτονικές της πόλεις Συία (Σούγια), Λισσός, Ποικιλασσός και Τάρα (Αγία Ρουμέλη ).

Η Παλαιόχωρα, ένα στρατηγικό σημείο για τον έλεγχο της νοτιοδυτικής Κρήτης και των θαλάσσιων οδών της, προσέλκυσε την προσοχή των Ενετών, οι οποίοι έχτισαν το “Castel Selino” εδώ το 1278. Το κάστρο χτίστηκε από τον Ενετό στρατηγό Marino Gradenigo, τον περιφερειακό διοικητή. Το όνομα του κάστρου χαρακτήρισε ολόκληρη την περιοχή, η οποία είναι τώρα επίσημα γνωστή ως “Σέλινο” (παλαιότερα ήταν γνωστή ως “Ορεινά”).

Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του Σελίνου – και της Νοτιοδυτικής Κρήτης γενικότερα – υπήρξαν αμέτρητες εξεγέρσεις κατά των Ενετών. Το 1322 το κάστρο καταστράφηκε από τον Κρητικό επαναστάτη Βάρδα Καλλέργη και τους άντρες του. Οι επίμονοι Ενετοί το ξανάχτισαν το 1334. Ωστόσο, το 1539 καταστράφηκε και πάλι από τον γνωστό πειρατή Μπαρμπαρόσα. Το κάστρο του Σελίνου κειτόταν σε ερείπια για 56 χρόνια, μέχρι που ο Dolf ανέλαβε την αναστήλωση του για δεύτερη φορά. Το Castel Selino υψώθηκε περήφανα και πάλι το 1595, αλλά το μέλλον του επιφύλασσε πολλές ακόμα δυσάρεστες εκπλήξεις.

Το 1653 το Castel Selino καταλήφθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν για τους δικούς τους σκοπούς. Αργότερα οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το κάστρο, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί και η κωμόπολη, και όταν ο Βρετανός περιηγητής Robert Pashley επισκέφθηκε την περιοχή το 1834, δεν βρήκε παρά μόνο ερείπια. Παρόλα αυτά, μία περιοχή με τόσα πολλά πλεονεκτήματα στη διάρκεια της ιστορίας, δεν θα μπορούσε να παραμείνει ακατοίκητη για πολύ. Το 1886 οι άνθρωποι άρχισαν να επιστρέφουν για να διεκδικήσουν τη γη τους και να επανεγκατασταθούν, αν και δεν ανοικοδόμησαν ξανά το Castel Selino. Η Παλαιόχωρα βάφτηκε στο αίμα για μία ακόμη φορά κατά τη διάρκεια της μεγάλης εξέγερσης του 1897, όταν ο τουρκικός στρατός έσφαξε κάθε Χριστιανό που βρήκε στην περιοχή. Το 1908 η Κρήτη απελευθερώθηκε τελικά από τους Τούρκους, ενώ το 1913 το νησί ενώθηκε με την υπόλοιπη Ελλάδα. Η Παλαιόχωρα, με το στρατηγικά τοποθετημένο λιμάνι της, άκμασε λόγω του θαλάσσιου εμπορίου με τον Πειραιά, του μεγαλύτερου Ελληνικού λιμανιού.

Στην πρόσφατη ιστορία, τα Γερμανικά ναζιστικά στρατεύματα κατέλαβαν την Κρήτη το 1941, και η Παλαιόχωρα έγινε πεδίο μάχης μεταξύ του Ελληνικού και του Γερμανικού στρατού. Τον Σεπτέμβριο του 1941, οι Γερμανοί περικύκλωσαν ολόκληρη την περιοχή του Σελίνου, συνέλαβαν όλους τους ύποπτους ως αντιστασιακούς, και τους φυλάκισαν στο σχολείο της Παλαιόχωρας. Είκοσι εννέα άτομα εκτελέστηκαν κατά τη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων ημερών για “εγκλήματα” κατά του Γερμανικού στρατού κατοχής.

Το 1945 η Κρήτη απελευθερώθηκε από τον τελευταίο της κατακτητή, και η ανασυγκρότηση του Ελληνικού κράτους άρχισε. Σήμερα η Παλαιόχωρα απολαμβάνει την ανάπτυξη των τελευταίων 50 χρόνων, και το μόνο που θυμίζει την ταραγμένη ιστορία της είναι τα ερείπια του Castel Selino στον λόφο Φορτέτσα, στο νότιο άκρο της κωμόπολης. Εύκολα προσβάσιμα, τα απομεινάρια του κάστρου σας προσκαλούν να τα ρίξετε μια πιο προσεκτική ματιά. Το μόνο που χρειάζεστε είναι λίγη δημιουργικότητα για να φανταστείτε τα – τώρα πεσμένα – τείχη του, όπου έλαβαν χώρα οι άγριες μάχες στην πλούσια ιστορία της Παλαιόχωρας – μεταξύ των Ενετών, των Κρητικών επαναστατών, των πειρατών του Μπαρμπαρόσα, των Τούρκων και των Γερμανών – και οι οποίες ακούγονταν κάποτε μέχρι τα βάθη του Λιβυκού Πελάγους.